Nền kinh tế thế giới cùng với thị trường tài chính ngày càng biến động trong thời gian gần đây. Cùng với đó là rất nhiều công cụ mới ra đời như AI đã khiến cho khái niệm về “công việc ổn định” hoàn toàn bị đánh đổ. Thay vì ngồi chờ bị đào thải, người trẻ đang dần trở nên cởi mở hơn với những nguồn thu nhập từ đầu tư như chứng khoán, crypto hoặc Forex – những nơi có thể giúp họ có một nguồn tiền thụ động hơn ngoài công việc chính.

Để giúp cho những người mới có thể có thêm một phương án để phát triển tài chính cá nhân, bài viết này sẽ giải thích tường tận cho bạn về cách hoạt động của thị trường Forex và làm sao để kiếm được tiền từ nó.

Forex là gì?

Forex là cách viết tắt và thường được mọi người sử dụng hằng ngày của cụm từ Foreign Exchange – thị trường giao dịch tiền tệ. Đây là nơi mà các đồng tiền quốc gia được mua bán theo từng cặp tiền tệ, ví dụ: EUR/USD (Euro và Đô la Mỹ), USD/JPY (Đô la Mỹ và Yên Nhật),…

Trong giao dịch Forex, bạn thực hiện việc mua một loại tiền và bán một loại khác cùng lúc. Lợi nhuận đến từ việc chênh lệch tỷ giá giữa thời điểm mua vào và bán ra. Điều này khiến Forex trở thành một hình thức đầu tư hai chiều – bạn có thể kiếm lời dù thị trường lên hay xuống.

Trong Forex, bạn không mua một đồng tiền riêng lẻ, mà bạn mua một cặp tiền. Một trong những cặp phổ biến nhất là EUR/USD, nghĩa là đồng Euro (EUR) so với đồng đô la Mỹ (USD).

Giả sử bạn đặt một lệnh mua (BUY) với tỷ giá EUR/USD = 1.1000, nghĩa là 1 Euro = 1.10 đô la Mỹ. Khi đó, bạn tin rằng đồng Euro sẽ tăng giá so với đô la. Bạn dùng 1,100 đô la để mua 1,000 Euro (vì 1 Euro = 1.10 USD). Nếu 1 thời gian sau tỷ giá tăng lên 1.1500, bạn sẽ có lời. Và ngược lại nếu bạn nghĩ rằng đồng Euro sắp tới sẽ giảm giá thì bạn đặt một lệnh bán khống (SELL) và cũng sẽ được lãi dựa vào chênh lệch tỷ giá.

Forex là thị trường tài chính lớn nhất thế giới với khối lượng giao dịch trung bình hơn 7,5 nghìn tỷ USD mỗi ngày (theo thống kê năm 2023). Các giao dịch diễn ra 24/5 – tức là 24 giờ mỗi ngày và 5 ngày mỗi tuần, từ thứ Hai đến thứ Sáu. Vì có tính thanh khoản cao và hoạt động liên tục, Forex là nơi giao dịch lý tưởng cho cả nhà đầu tư cá nhân và tổ chức tài chính lớn.

Các khái niệm cần biết trong Forex

Ở trên là cách giải thích đơn giản và cơ bản nhất về Forex, tuy nhiên để thực sự có thể tham gia vào thị trường để kiếm lời, bạn cần biết và làm chủ những khái niệm phức tạp hơn mà sẽ được giới thiệu ở dưới đây.

Cặp tiền tệ

Đây là khái niệm quan trọng nhất trong Forex bởi nó là nền tảng để bạn có thể tham gia vào thị trường. Trong Forex, tiền luôn được giao dịch theo cặp, ví dụ như:

EUR/USD: Cặp tiền giữa Euro và đô la Mỹ.

USD/JPY: Đô la Mỹ và yên Nhật.

Trong cặp tiền này:

• Đồng đứng trước gọi là đồng tiền yết giá (base currency).
• Đồng đứng sau là đồng tiền định giá (quote currency).

Ví dụ: EUR/USD = 1.1000 có nghĩa là 1 Euro = 1.1 USD.

Bạn có thể tìm thấy rất nhiều cặp tiền dựa trên các loại tiền tệ của các nước trên thế giới. Tuy nhiên, chỉ có một vài loại cặp tiền tệ có tính thanh khoản cao mà thường được giao dịch nhiều nhất. Bạn nên lựa chọn những loại cặp tiền này để giao dịch.

Pip, lot và spread

• Pip là đơn vị nhỏ nhất trong forex dùng để đo mức thay đổi giá. Ví dụ: EUR/USD từ 1.1000 lên 1.1001 là tăng 1 pip.
• Lot là đơn vị dùng để chỉ khối lượng giao dịch trong forex. 1 lot tiêu chuẩn = 100.000 đơn vị tiền tệ cơ bản.
• Spread là chênh lệch giữa giá mua (bid) và giá bán (ask). Đây là chi phí mà bạn phải trả cho sàn khi giao dịch.

Đòn bẩy (Leverage)

Đòn bẩy cho phép bạn giao dịch với số tiền lớn hơn nhiều lần số vốn bạn có. Đòn bẩy này sẽ được cung cấp và quy định bởi các sàn giao dịch.

Ví dụ, nếu bạn có 100 USD và dùng đòn bẩy 1:100, bạn có thể kiểm soát 10.000 USD trong giao dịch.

Tuy nhiên, đòn bẩy cao cũng đi kèm rủi ro lớn – bạn có thể mất toàn bộ số tiền ký quỹ nếu thị trường đi ngược lại dự đoán.

Ký quỹ (Margin) và gọi ký quỹ (Margin call)

Margin là số tiền bạn cần có để mở một giao dịch có đòn bẩy.

Nếu thua lỗ vượt quá số tiền margin, bạn sẽ bị margin call, tức là sàn sẽ đóng lệnh của bạn hoặc yêu cầu bạn nạp thêm tiền.

Stop Loss và Take Profit

• Stop Loss: lệnh cắt lỗ – giúp bạn giới hạn mức lỗ nếu thị trường đi sai hướng.
• Take Profit: lệnh chốt lời – giúp bạn tự động bán ra khi đạt mức lợi nhuận mong muốn.

Cách hoạt động của thị trường Forex

Forex nói một cách đơn giản chính là hoạt động mua bán tiền tệ giữa các quốc gia, tạo nên sự chênh lệch giá giữa các đồng tiền. Đây là thị trường tài chính có khối lượng giao dịch lớn nhất thế giới. Không chỉ các ngân hàng trung ương mà các doanh nghiệp cũng cần mua bán tiền tệ trao đổi trong quá trình làm ăn ở các thị trường nước ngoài.

Điều đặc biệt là Forex không có sàn giao dịch trung tâm, mà hoạt động 24/5 qua mạng lưới ngân hàng, tổ chức tài chính, công ty và nhà đầu tư cá nhân trên toàn cầu.

Chính phủ và các ngân hàng trung ương

Ở tầng cao nhất, ngân hàng trung ương của các quốc gia như Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), Ngân hàng Nhật Bản (BoJ) hay Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) là những tổ chức nắm trong tay sự tác động lớn nhất và trực tiếp vào Forex.

Thông qua các chính sách như lãi suất, bơm tiền, can thiệp thị trường, họ điều tiết giá trị đồng nội tệ để phục vụ cho các mục tiêu kinh tế vĩ mô như ổn định giá cả, kích thích tăng trưởng hoặc kiểm soát lạm phát dẫn đến biến động mạnh trong Forex.

Các ngân hàng thương mại

Bên dưới ngân hàng trung ương là hệ thống ngân hàng thương mại toàn cầu, như JPMorgan Chase, Citibank, Vietcombank,… Họ là người chơi lớn trên thị trường Forex. Các ngân hàng này giao dịch với nhau với số tiền hàng tỷ đô mỗi ngày. Họ vừa cung cấp thanh khoản cho thị trường, vừa phục vụ nhu cầu đổi tiền của khách hàng cá nhân và doanh nghiệp quốc tế.

Các tập đoàn và doanh nghiệp đa quốc gia

Tiếp theo là các công ty toàn cầu, như Apple, Toyota hay Samsung. Khi họ xuất nhập khẩu hàng hóa, họ cần đổi tiền tệ để thanh toán – ví dụ một công ty Nhật bán hàng ở châu Âu, sẽ cần đổi Euro sang Yên Nhật.

Bên cạnh đó là các quỹ đầu tư lớn, quỹ hưu trí, quỹ phòng hộ,… họ giao dịch Forex như một công cụ phòng ngừa rủi ro hoặc đầu cơ tìm kiếm lợi nhuận.

Nhà môi giới (Broker) – hay sàn Forex

Để nhà đầu tư nhỏ lẻ như chúng ta có thể tham gia vào thị trường khổng lồ này, cần thông qua một bên trung gian gọi là nhà môi giới Forex (Forex Broker). Broker là người kết nối lệnh giao dịch của bạn với thị trường toàn cầu. Họ cung cấp nền tảng phần mềm, biểu đồ tỷ giá trực tiếp và công cụ để bạn mua – bán các cặp tiền tệ ngay trên điện thoại hoặc máy tính.

Nhà đầu tư cá nhân

Khi bạn mở tài khoản tại một Forex Broker uy tín, bạn có thể bắt đầu giao dịch Forex với số vốn nhỏ (chỉ từ vài chục đô la), nhờ đòn bẩy tài chính. Trong thực tế, bạn không cần trực tiếp cầm đô la hay euro trong tay – bạn chỉ cần dự đoán tỷ giá giữa hai đồng tiền (cặp tiền) sẽ tăng hay giảm, và đặt lệnh tương ứng: mua khi nghĩ giá sẽ tăng, hoặc bán khi nghĩ giá sẽ giảm.

Đấy chính là cách vận hành của thị trường Forex từ tầng quản lý cao nhất xuống đến các nhà đầu tư cá nhân như chúng ta.

Kết luận

Mặc dù Forex là một trong những thị trường tiềm năng nơi bạn có thể kiếm tiền mọi lúc mọi nơi cho dù ngay cả thời kỳ kinh tế suy thoái. Tuy nhiên, nó đòi hỏi một trình độ kiến thức và kinh nghiệm nhất định để tránh được rủi ro và thua lỗ.

Do vậy trước khi thật sự trở thành một trader, bạn cần phải tự học hỏi, tham gia những khóa học từ các chuyên gia uy tín, tự mình rèn luyện thực hành thời gian dài rồi mới đem tiền đi vào thị trường.